Odpowiedź: Rozumowanie przedstawione w treści pytania jest słuszne. W miesiącu wykorzystywania urlopu wypoczynkowego pracownik powinien otrzymać stałe pobory miesięczne – 875 zł brutto (zakładając, że nie przebywał na zwolnieniu lekarskim ani na urlopie bezpłatnym) oraz średnią urlopową ustaloną z przeliczonego wynagrodzenia za nadgodziny dobowe. Uzasadnienie: Zgodnie z podstawowa zasadą, wyrażoną w art. 172 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1502), za czas urlopu pracownikowi przysługuje wynagrodzenie, jakie by otrzymał, gdyby w tym czasie pracował. Wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy oblicza się w oparciu o przepisy rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz. U. Nr 2, poz. 14 z późn. zm.) – dalej I tak, na podstawę wymiaru wynagrodzenia urlopowego składają się stałe i zmienne składniki płacy. Składniki stałe, określone w stawce miesięcznej w stałej wysokości uwzględnia się w wynagrodzeniu urlopowym w kwocie należnej pracownikowi w miesiącu wykorzystywania urlopu. W praktyce oznacza to, że nie ma potrzeby ich przeliczania, należy je bowiem wypłacić zatrudnionemu niezależnie od korzystania przez niego z urlopu. Średnia urlopowa Konieczność ustalenia tzw. średniej urlopowej wystąpi wówczas, gdy pracownik otrzymuje zmienne elementy płacy przysługujące za okresy nie dłuższe niż 1 miesiąc. Włącza się je do podstawy wymiaru wynagrodzenia urlopowego w średniej wysokości wypłaconej pracownikowi w okresie 3 miesięcy poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu (przy znacznych wahaniach – z okresu nieprzekraczającego 12 miesięcy). Składników wynagrodzenia przysługujących za okresy dłuższe niż 1 miesiąc (np. kwartalnych, rocznych) w ogóle nie uwzględnia się w podstawie urlopowej. Sposób wyliczania wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy wskazuje § 9 należy podzielić podstawę wymiaru przez liczbę godzin, w czasie których pracownik wykonywał pracę w okresie, z którego została ustalona ta podstawa, a następnie, tak ustalone wynagrodzenie za jedną godzinę pracy pomnożyć przez liczbę godzin, które pracownik przepracowałby w czasie urlopu w ramach normalnego czasu pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, gdyby w tym czasie nie korzystał z urlopu. W mowa o „liczbie godzin, w których pracownik wykonywał pracę”. Należy przez to rozumieć wszystkie faktycznie przepracowane godziny. Godziny nieprzepracowane z powodu np. absencji chorobowej, czy urlopu bezpłatnego trzeba zatem odjąć od nominalnego wymiaru czasu pracy dla danego okresu rozliczeniowego, natomiast godziny nadpracowane (np. nadliczbowe) trzeba dodać. Wynagrodzenia urlopowego nie dopełnia się. Rozwiązanie problemu przedstawionego w pytaniu znajduje się w § 10 który stanowi, że w razie zmiany w zmiennych składnikach wynagrodzenia przysługujących za okresy nie dłuższe niż 1 miesiąc lub zmiany wysokości takich składników w okresie, z którego ustala się podstawę wymiaru, wprowadzonych przed rozpoczęciem przez pracownika urlopu wypoczynkowego lub w miesiącu wykorzystywania tego urlopu, podstawę wymiaru ustala się ponownie z uwzględnieniem tych zmian. Ponadto, warto pamiętać, że wynagrodzenie wraz z dodatkiem za godziny nadliczbowe zalicza się do składników zmiennych, przy czym składnikiem zmiennym za okresy nie dłuższe niż 1 miesiąc jest zawsze wynagrodzenie wraz z dodatkiem za nadgodziny dobowe, ponieważ musi być wypłacane na koniec każdego miesiąca, niezależnie od okresu rozliczeniowego. Z kolei wynagrodzenie wraz z dodatkiem za przekroczenie średniej tygodniowej normy czasu pracy jest miesięcznym składnikiem zmiennym wyłącznie dla zatrudnionych w miesięcznych okresach rozliczeniowych. Pracownicy, których obowiązują okresy rozliczeniowe dłuższe niż jeden miesiąc są bowiem rozliczani z nadgodzin średniotygodniowych na koniec okresu rozliczeniowego, czyli po upływie od 2 do 12 miesięcy. W konsekwencji, wynagrodzenie wraz z dodatkami za przekroczenia średniotygodniowe należy u nich zaliczać do składników wynagrodzenia przysługujących za okresy dłuższe niż 1 miesiąc, a co za tym idzie nieuwzględnianych w podstawie urlopowej, a jedynie włączanych do ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy. Przykład Pracownikowi zatrudnionemu w podstawowym systemie czasu pracy na cały etat zmieniono wymiar czasu pracy na 1/2 etatu od dnia 1 marca 2015 r. Od tej daty świadczy on pracę od poniedziałku do piątku po 4 godziny dziennie i otrzymuje wynagrodzenie w wysokości 875 zł miesięcznie. Pracownik objęty jest jednomiesięcznym okresem rozliczeniowym. W grudniu 2014 r. oraz w styczniu i lutym 2015 r. zatrudniony otrzymał wynagrodzenie wraz z dodatkami za godziny nadliczbowe w wysokości: w grudniu – 312,60 zł. (za 20 godzin nadliczbowych), w styczniu – 246,15 zł (za 15 godzin nadliczbowych), w lutym – 459,48 zł (za 28 godzin nadliczbowych). W okresie tych trzech miesięcy przepracował wszystkie dni robocze. W marcu 2015 r. podwładny przebywał przez 10 dni na urlopie wypoczynkowym. Podstawa wymiaru wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy ze zmiennych składników: 312,60 zł + 246,15 zł + 459,48 zł. = 1018,23 zł. Podstawa wymiaru wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy ze zmiennych składników przeliczona do ½ etatu: 1018,23 zł. x 0,5 etatu = 509,12 zł. Należy zaznaczyć, że takie przeliczenie (1/2 z 1018,23 zł) jest możliwe tylko dlatego, że wynagrodzenie dla nowego wymiaru czasu pracy stanowi połowę płacy sprzed zmiany. W innym przypadku należałoby wyliczyć wynagrodzenie wraz z dodatkami za nadgodziny według nowej jego stawki. Liczba godzin świadczenia pracy w okresie przyjmowanym do wyliczenia podstawy: 168 godzin nominalnego czasu pracy w grudniu 2014 r. + 160 godzin nominalnego czasu pracy w styczniu 2015 r. + 160 godzin nominalnego czasu pracy w lutym 2015 r. + 20 godzin nadliczbowych w grudniu + 15 godzin nadliczbowych w styczniu + 28 godzin nadliczbowych w lutym = 551 godzin Wynagrodzenie za 1 godzinę urlopu ze zmiennych składników: 509,12 zł (podstawa wymiaru wynagrodzenia urlopowego ze zmiennych składników) : 551 (liczba godzin faktycznie przepracowanych przez zatrudnionego w okresie przyjmowanym do wyliczenia podstawy) = 0,92 godzin urlopu: 10 dni urlopu x 4 godziny = 40 godzin Wynagrodzenie urlopowe ze zmiennych składników (tzw. średnia urlopowa): 0,92 zł (wynagrodzenie za 1 godzinę urlopu ze zmiennych składników) x 40 godzin urlopu = 36,80 zł. Wynagrodzenie należne za marzec: 875 zł (stały składnik wynagrodzenia niewymagający przeliczeń) + 36,80 zł. (średnia urlopowa) = 911,80 zł. Oczywiście, jeżeli w marcu pracownikowi przysługiwały jeszcze inne składniki wynagrodzenia (np. za pracę nadliczbową), należało je doliczyć. Magdalena Skalska, autorka współpracuje z publikacją Serwis Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Odpowiedzi udzielono r.
Równoważny system czasu pracy a nadgodziny. Jeżeli pracownik zatrudniony w równoważnym systemie czasu pracy pracuje np. we wtorek od 7.00 do 15.00 (8 godzin), a w środę od 6.00 do 15.00 (9 godzin), to ile przysługuje mu godzin nadliczbowych w związku z naruszeniem doby pracowniczej?
Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy, pracodawca ma obowiązek ustalenia z pracownikiem niepełnoetatowym dopuszczalnej liczby godzin pracy ponad określony w umowie o pracę wymiar czasu pracy (tzw. limit), których przekroczenie, uprawnia pracownika, oprócz normalnego wynagrodzenia do 50% lub 100% dodatku do wynagrodzenia. Z treści artykułu dowiesz się: – jaka jest różnica między nadgodzinami a godzinami ponadwymiarowymi – w jaki sposób ustalić limit, którego przekroczenie uprawnia pracownika do dodatku do wynagrodzenia – czy za wypracowane godziny ponadwymiarowe można udzielić czasu wolnego – w jaki sposób ustalić dodatki do wynagrodzenia w przypadku pracownika niepełnoetatowego – w jaki sposób postąpić gdy nastąpi zmiana wymiar etatu Nadgodziny dla niepełnoetatowca Art. 151 § 5 Kodeksu pracy: praca w godzinach nadliczbowych Strony ustalają w umowie o pracę dopuszczalną liczbę godzin pracy ponad określony w umowie wymiar czasu pracy pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy, których przekroczenie uprawnia pracownika, oprócz normalnego wynagrodzenia, do dodatku do wynagrodzenia, o którym mowa w art. 1511 § 1. Czas faktycznie przepracowany musi być odnotowany w ewidencji czasu pracy. Elektroniczna ewidencja czasu pracy jest dużym ułatwieniem dla działów kadrowo-płacowych. W elektronicznej ewidencji można rejestrować zarówno rozkład czasu pracy pracownika jak i dodatkowo przepracowane godziny. Odpowiedni program z łatwością wskaże czas pracy pracownika w danym miesiącu lub okresie rozliczeniowym. Zobacz tutaj: iPersonel Różnica między nadgodzinami a godzinami ponadwymiarowymi Wykonywanie pracy ponad określony w umowie o pracę pełny wymiar czasu pracy powoduje powstanie godzin nadliczbowych, tzw. nadgodzin. Nadgodziny dla niepełnoetatowca mogą zostać zlecone przez pracodawcę, co oznacza, że pracownik niepełnoetatowy może wykonywać dodatkową pracę obejmującą czas wykraczający poza ustalony w umowie o pracę wymiar czasu pracy. Wykonywanie przez niego pracy ponad ten wymiar aż do osiągnięcia normy czasu pracy, która wynosi 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w tygodniu powoduje powstanie tzw. godzin ponadwymiarowym (a nie nadgodzin). Wykonywana przez pracownika niepełnoetatowego praca ponad wymiar czasu pracy wynikający z umowy o pracę, ale w ramach ustalonego limitu uprawnia go do wynagrodzenia wynikającego z umowy o pracę. Natomiast praca ponad przyjęty w umowie limit rodzi po stronie pracodawcy konieczność wypłaty pracownikowi wynagrodzenia obliczowego tak jak za pracę w godzinach nadliczbowych tj. powiększonego o 50% lub 100% dodatki. Na pracodawcy ciąży bezwzględny obowiązek prowadzenia ewidencji czasu pracy. Sprawny program do ewidencji czasu pracy rozliczy czas pracy pracownika prawidłowo i w każdym momencie generowania raportu. Zobacz tutaj: iPersonel Przykład 1 Pracownik zatrudniony na 0,5 etatu wykonuje pracę codziennie przez 4 godziny. Zgodnie z umową o pracę dodatkowe wynagrodzenie za przepracowane godziny ponadwymiarowe przysługuje mu za pracę powyżej 6 godzin na dobę. Pracodawca polecił mu pozostanie w pracy dodatkowo jeszcze przez 5 godzin, co spowodowało, że w tym dniu pracownik wykonywał pracę przez 9 godzin. Rozliczenie czasu pracy tego pracownika powinno wyglądać następując: – za pierwsze 4 godziny pracy pracownik powinien otrzymać normalne wynagrodzenie za pracę, gdyż są to godziny pracy harmonogramowej, – za 5 i 6 godzinę pracy pracownik powinien otrzymać normalne wynagrodzenie za pracę, gdyż są to godziny ponad określony wymiar czasu pracy lecz poniżej określonego w umowie o pracę limitu, który uprawnia pracownika do dodatkowego wynagrodzenia jak za pracę w godzinach nadliczbowych, – za 7 i 8 godzinę pracy pracownik nabywa prawo do wynagrodzenia i dodatku tak jak za pracę w godzinach nadliczbowych, zgodnie z postanowieniami umowy o pracę, – oczywiście 9 godzina pracy stanowi pracę w godzinach nadliczbowych, którą pracodawca może zrekompensować pracownikowi wynagrodziłem powiększonym o stosowne dodatki lub czasem wolnym od pracy. Przykład 2 Pracownik z poprzedniego przykładu jest wynagradzany stałą stawką wynagrodzenia w wysokości 3000 zł brutto (0,5 etatu). Dodatkowe godziny pracy zostały zlecone w harmonogramowym dniu pracy. Rozliczenie czasu pracy tego pracownika za lipiec powinno wyglądać następująco: – za pierwsze 4 godziny pracy pracownik powinien otrzymać normalne wynagrodzenie za pracę w wysokości 130,44 zł, ponieważ są to godziny pracy harmonogramowej, zgodnie z wyliczeniem: 3000 zł : 92 godziny = 32,61 zł – jest to godzinowa stawka wynagrodzenia wynikająca ze stałych składników wynagrodzenia 32,61 x 4 godziny = 130,44 zł – za 5 i 6 godzinę pracy pracownik powinien otrzymać normalne wynagrodzenie za pracę, gdyż są to godziny ponad określony wymiar czasu pracy lecz poniżej określonego w umowie o pracę limitu, który uprawnia pracownika do dodatkowego wynagrodzenia jak za pracę w godzinach nadliczbowych, czyli 32,61 zł x 2 godziny = 65,22 zł – za 7 i 8 godzinę pracy pracownik nabywa prawo do wynagrodzenia i dodatku tak jak za pracę w godzinach nadliczbowych, zgodnie z postanowieniami umowy o pracę, tj. 97,84 zł 32,61 zł x 2 godziny = 65,22 zł 32,61 zł x 50% = 16,31 zł – ustalenie kwoty 50% dodatku 2 x 16,31 zł = 32,62 zł dodatek do wynagrodzenia za dwie przepracowane godziny ponadwymiarowe – natomiast 9 godzina pracy stanowi pracę w godzinach nadliczbowych, którą pracodawca może zrekompensować pracownikowi wynagrodzeniem powiększonym o stosowne dodatki lub czasem wolnym od pracy: 32,61 zł + 16,31 zł = 48,92 zł Dla wyjaśnienia, za dodatkowe godziny przepracowane w tym dniu sumujemy jedynie kwoty 97,84 zł i 48,92 zł, gdyż kwota za pierwsze 4 godziny wliczona jest już w wynagrodzenie podstawowe pracownika wynikające z umowy o pracę. Udzielenie czasu wolnego Z tytułu wskazanej wyżej pracy ponadwymiarowej pracodawca nie ma prawnej możliwości udzielenia pracownikowi czasu wolnego od pracy. Jedyną prawnie dopuszczalną formą jej rekompensaty jest wypłacenie pracownikowi odpowiedniego wynagrodzenia za pracę. Udzielenie czasu wolnego od pracy możliwe jest tylko i wyłącznie w przypadku pracy nadliczbowej, która powstaje w wyniku przekroczenia powszechnie obowiązujących norm czasu pracy (tzn. 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w tygodniu). Określenie limitu Zgodnie z komunikatem PIP: Metody ustalania liczby godzin pracy, po przekroczeniu której pracownik oprócz normalnego wynagrodzenia otrzymywał będzie dodatek jak za pracę w godzinach nadliczbowych, uzależnione są od dziennego wymiaru czasu pracy w przyjętym systemie czasu pracy. Przykładowo dla pracownika zatrudnionego na 0,5 etatu powyższy limit godzin może być określony na kilka sposobów, ale musi się on mieścić pomiędzy 0,5 etatu, a pełnym etatem. Pierwsza możliwość ustalenia powyższej liczby to odniesienie się do wielkości etatu, czyli zapisanie w umowie o pracę pracownika zatrudnionego na 0,5 etatu, że praca w wymiarze przekraczającym np. 0,6 etatu będzie uprawniała pracownika, oprócz normalnego wynagrodzenia, także do dodatku z tytułu pracy w godzinach nadliczbowych. Dopuszczalne jest także określenie ogólnej miesięcznej liczby godzin powyżej umownie ustalonego wymiaru czasu prac, po przekroczeniu której, pracownik zatrudniony np. na 0,5 etatu, będzie miał prawo do takiego dodatku, np. 4 godziny w miesiącu, czy w okresie rozliczeniowym.” W praktyce pracodawcy rzadko ustalają liczbę godzin ponad wymiar czasu pracy pracownika w porozumieniu z pracownikiem. Ponadto liczba tych godzin najczęściej jest ustalana w taki sposób aby zminimalizować konieczność wypłaty dodatku do wynagrodzenia. Przykład 3 W przypadku gdy pracownik zatrudniony na 0,9 etatu (36 godzin w tygodniu) pozostanie w pracy dłużej na polecenie pracodawcy i przepracuje dodatkowe 2 godziny, a w umowie o pracę wskazano, że liczba godzin, których przekroczenie powoduje po stronie pracodawcy konieczność wypłaty dodatku do wynagrodzenia z tytułu przepracowanych godzin ponadwymiarowych wynosi: 39 godzin średniotygodniowo, pracownikowi w tym przypadku nie przysługuje dodatek do wynagrodzenia ponieważ pracował w tygodniu łącznie 38 godzin i nie przekroczył „limitu” 39 godzin. Zmiana wymiaru etatu W przypadku zmiany wymiar etatu pracownika, np. z 09, na 0,5 etatu nadal istnieje konieczność ustalenia liczby godzin, których przekroczenie powoduje po stronie pracodawcy konieczność wypłaty dodatku do wynagrodzenia z tytułu przepracowanych godzin ponadwymiarowych. Jeśli wymiar etatu zostaje zmniejszony z pełnego do np. 0,9 etatu liczba godzin do przepracowania w dobie pracowniczej wynosi: 7 godzin i 12 minut, a w tygodniu: 36 godzin. Natomiast jeśli pracownik pracujący w wymiarze 0,5 etatu, ma wskazane w treści umowy o pracę 6 godzin jako liczbę godzin, których przekroczenie powoduje po stronie pracodawcy konieczność wypłaty dodatku do wynagrodzenia z tytułu przepracowanych godzin ponadwymiarowych, a przepracował w dobie pracowniczej dodatkowe 4 godziny, przysługuje mu 50% dodatek do wynagrodzenia z tytułu pracy w godzinach ponadwymiarowych, tj. za 5, 6, 7 i 8 godzinę pracy. Nadgodziny dla niepełnoetatowca. Dodatki do wynagrodzenia Kończąc, pracownikom niepełnoetatowym przysługuje dodatek do wynagrodzenia w wymiarze 100% wyłącznie z tytułu pracy ponad „limit” świadczonej w nocy, w niedzielę lub święto niebędących dla nich dniem pracy, a także w dniu wolnym udzielonym w zamian za pracę w niedziele lub święto. Przepisy dotyczące prawa do 100% dodatku z powodu przekroczenia średniotygodniowej normy czasu pracy nie mają zastosowania do zatrudnionych w niepełnym wymiarze. Z kolei za pracę w dniu wolnym z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy (np. w sobotę), należy w pierwszej kolejności udzielić pracownikowi innego dnia wolnego. Dodatek do wynagrodzenia wypłaca się tylko w sytuacji, w której z przyczyn obiektywnych udzielenie takiego dnia nie jest możliwe. Pracownikowi może przysługiwać 50% dodatek do wynagrodzenia, w przypadku, gdy pozostanie dłużej w pracy w pozostałe dni, niewymienione powyżej. Więcej informacji: Jak rozliczać nadgodziny przy niepełnym etacie? Artykuł powstał we współpracy z iPersonel Martwisz się o poprawne naliczenie listy płac, wysyłkę PIT-ów i porządek w aktach? Spokojnie, pomoc już nadciąga! iPersonel to system kadrowo-płacowy, który wspomaga zarządzanie kadrami i naliczanie wynagrodzeń w firmach średniej wielkości oraz dużych. Źródło: PIP porady_prawneDopiero jeśli pracował w sobotę więcej niż 8 godzin na dobę, pracodawca oddaje mu dzień wolny za pracę w sobotę (do 8 godzin) oraz może oddać (ale nie musi) czas wolny za nadgodziny (za tę nadwyżkę ponad 8 godzin. Jednocześnie zgodnie z przepisem art. 151 (2) §1 kodeksu pracy pracodawca może na pisemny wniosek pracownika oddaćW poprzednim artykule pisaliśmy o planowaniu czasu pracy w równoważnym systemie czasu pracy pracownika. Dziś omówimy zasady rozliczania nadgodzin w równoważnym systemie czasu pracy. Z racji tego, że system równoważny czasu pracy jest stosunkowo często wykorzystywany przez pracodawców, warto wiedzieć, jak wygląda rozliczanie nadgodzin w równoważnym systemie czasu pracy, co się pracownikowi należy z tytułu pracy w nadgodzinach (czas wolny lub wynagrodzenie z dodatkami), jakich zasad należy przestrzegać, aby prawidłowo rozliczyć nadgodziny w równoważnym systemie czasu do art. 151 §1 kodeksu pracy praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także praca wykonywana ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy (pisaliśmy Ruchomy czas pracy), wynikający z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy, stanowi pracę w godzinach nadliczbowych. Norma dobowa czasu pracy wynosi 8 godzin, z kolei norma średniotygodniowa to 40 godzin pracy (art. 129 §1 kodeksu pracy). W kontekście równoważnego systemu czasu pracy zwrócić należy uwagę szczególnie na zwrot „a także praca wykonywana ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy”. O co tu chodzi? O to, że w równoważnym systemie czasu pracy możliwe jest wydłużenie wymiaru dobowego pracy do 12, 16 a nawet 24 godzin. Jeśli pracownik pracuje w równoważnym systemie czasu pracy i danego dnia ma zaplanowane do przepracowania 12 godzin, to nie można założyć, że w tym dniu pracował w nadgodzinach, gdyż pracował więcej, niż wynosi norma dobowa 8 godzin. Jego dobowy wymiar czasu pracy jest przedłużony do 12 godzin (na co pozwala art. 135 kodeksu pracy), a przekroczenie wymiaru dobowego, skutkujące powstaniem nadgodzin dobowych, powstanie dopiero w przypadku pracy powyżej 12 godzin (praca wykonywana ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, wynikający z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy – pracownika obowiązuje równoważny system czasu dobowe i tygodniowe w równoważnym systemie czasu pracyOczywiście, powyższe nie wyklucza, że nawet w równoważnym systemie czasu pracy przy założeniu, że pracownik nie pracuje więcej niż 12 godzin (wydłużony dobowy wymiar czasu pracy) i tak powstaną nadgodziny. Może się bowiem okazać, że w danym dniu pracownik ma zaplanowane do przepracowania jedynie np. 8 godzin pracy (mniej niż przedłużony dobowy wymiar), a i tak w tym dniu pracował w nadgodzinach, gdyż w sumie przepracował w tym dniu 10 godzin. Jeśli te 2 dodatkowe godziny nie zostaną zrekompensowane w innym dniu roboczym, będą one stanowić pracę w godzinach nadliczbowych. Do ustalenia pozostaje jedynie kwestia, czy są to nadgodziny dobowe czy tygodniowe (z dodatkiem 50% czy 100%) – więcej na ten temat już za się też okazać, że – skoro pracownik, zatrudniony w równoważnym systemie czasu pracy, pracuje np. po 12 godzin w niektóre dni, to aby zachować jego normę średnio 40 godzin pracy w tygodniu, wybrane dni w tygodniu musi mieć wolne. Okazało się jednak, że w takim grafikowo wolnym od pracy dniu pracownik musiał pojawić się w zakładzie pracy i wykonywał pracę np. przez 5 godzin. To również, jeśli nie zostanie zrekompensowane w zmianie harmonogramu czasu pracy (pisaliśmy Harmonogram pracy), będzie stanowić pracę w godzinach nadliczbowych z tytułu przekroczenia normy średniotygodniowej (pracownik będzie pracował więcej niż średnio 40 godzin tygodniowo).Rozliczając godziny nadliczbowe w równoważnym systemie czasu pracy należy pamiętać o jednej bardzo istotnej kwestii. Nadgodziny te mogą wypadać w dni robocze, jak również dni wolne (np. soboty, które są dniami wolnymi z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy czy niedziele, które są dniami ustawowo wolnymi od pracy). W szczególności pracodawca musi się pilnować, jeśli za nadgodziny oddaje pracownikowi czas wolny, a nie płaci wynagrodzenie wraz z odpowiednimi pracę w godzinach nadliczbowych pracownikowi przysługuje czas wolny albo wynagrodzenie wraz z dodatkami z tytułu pracy w nadgodzinach. Należy pamiętać, iż jeśli oddawanie czasu wolnego za pracę w nadgodzinach odbywa się na wniosek pracownika, to pracownik „odbiera” taką samą liczbę godzin, jaką przepracował w godzinach nadliczbowych. Jeśli natomiast oddawanie czasu wolnego za pracę w nadgodzinach odbywa się bez wniosku pracownika, a z inicjatywy pracodawcy, to pracodawca oddaje czas wolny za nadgodziny w wymiarze o połowę większym niż liczba przepracowanych to takie ważne? Przykładowo, jeśli pracownik pracuje w równoważnym systemie czasu pracy, od poniedziałku do piątku, soboty i niedziele ma wolne, a przepracował na polecenie pracodawcy np. w jedną sobotę 8 godzin, to oddając mu dzień wolny za pracę w sobotę należy zwrócić uwagę, ile godzin do przepracowania pracownik ma w dniu, w którym pracodawca oddaje mu to wolne. Jeśli bowiem pracownik w sobotę przepracował 8 godzin, a na jego wniosek oddawanie dnia wolnego odbywa się w dniu, w którym ma on do przepracowania jedynie 6 godzin, to pracodawca oddaje pracownikowi tak naprawdę jedynie 6 godzin, a te 2 pozostałe musi dodatkowo zrekompensować (czasem wolnym w innym dniu). Należy jednak pamiętać, iż nie działa to odwrotnie, tzn. jeśli pracownik pracował w sobotę np. 4 godziny, a odbiera cały dzień wolny w dniu, w którym ma zaplanowane 12 godzin pracy, to pracodawca udziela dnia wolnego na pełne 12 godzin uwaga – przepisy kodeksu pracy nie przewidują innej formy rekompensaty pracy w sobotę (czy innym dniu wolnym z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy) niż oddanie dnia wolnego. Nie ma co do zasady możliwości, aby pracownik pracował w sobotę, a pracodawca wypłacił za to wynagrodzenie wraz z dodatkami za pracę w godzinach dobowe w równoważnym czasie pracy występują z reguły w dniach, w których pracownik przepracował więcej godzin, niż miał na ten dzień zaplanowane. Z kolei nadgodziny tygodniowe wystąpią, jeśli pracownik wykonywał pracę w dniu wolnym (np. pracownik ma grafikowo wolny piątek, bo od poniedziałku do czwartku ma już zaplanowane 40 godzin pracy, a mimo to w ten piątek przyszedł do zakładu pracy i wykonywał pracę).Nadgodziny dobowe w równoważnym czasie pracyJeśli pracownik w swoim dniu roboczym pracuje więcej, niż ma ustalone w harmonogramie czasu pracy, dojdzie do powstania nadgodzin dobowych. Jeśli pracodawca nie oddaje za nie czasu wolnego zgodnie z art. 151(2) kodeksu pracy, należy pracownikowi przyznać stosowne dodatki. Ustalenie, jakie to dodatki, bywa niekiedy problematyczne. W praktyce jest na to prosty sposób. Pamiętając, iż norma dobowa wynosi 8 godzin (zawsze, niezależnie od tego, czy pracownik pracuje w podstawowym czy równoważnym czasie pracy), należy po prostu badać przekroczenie tej normy. Załóżmy, że w danym dniu roboczym pracownik ma do przepracowania 12 godzin, a pracował 13. Ta jedna godzina dodatkowa przekracza jego dobowy wymiar (12 godzin), a co więcej, przekracza normę dobową (8 godzin). Jest to zatem nadgodzina z dodatkiem 50% (art. 151(1) §1 pkt 2 kodeksu pracy). Podobnie – jeśli w danym dniu pracownik miał do przepracowania np. 10 godzin, a pracował 13, to te dodatkowe 3 godziny również będą pracą w godzinach nadliczbowych z tytułu przekroczenia normy dobowej (dodatek 50% wynagrodzenia).Nieco inaczej będzie natomiast, jeśli w danym dniu pracownik miał do przepracowania np. 6 godzin, a pracował 8. Pojawiają się nadgodziny (dwie), ale nie dochodzi do przekroczenia normy dobowej 8 godzin, a więc nie ma tu mowy o nadgodzinach z tytułu przekroczenia normy dobowej. Jest za to przekroczenie normy średniotygodniowej, a więc będą to nadgodziny z dodatkiem 100% (art. 151(1) §2 kodeksu pracy). Co istotne – te przekroczenia normy średniotygodniowej można ustalić dopiero po zamknięciu okresu rozliczeniowego, z kolei nadgodziny dobowe widać na pierwszy rzut oka, porównując faktycznie przepracowany czas z planowanym – jeśli w danym dniu pracownik miał do przepracowania np. 6 godzin, a pracował 9, to ma w tym dniu w sumie 3 nadgodziny, z czego jedna (powyżej ósmej godziny pracy) to przekroczenie normy dobowej z dodatkiem 50% wynagrodzenia. Pozostałe dwie „wyjdą” jako nadgodziny z tytułu przekroczenia normy średniotygodniowe w równoważnym systemie czasu pracyNadgodziny średniotygodniowe ustala się – jak już wspomniałem powyżej – po zakończeniu okresu rozliczeniowego. Uwzględniając konieczność oddawania dnia wolnego za pracę w soboty (albo inne dni z tytułu przekroczenia przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy) do końca okresu rozliczeniowego oraz dzień wolny za niedzielę w ciągu 6 dni przed albo po tej niedzieli, nadgodziny średniotygodniowe w równoważnym systemie czasu pracy najczęściej występują w dwóch przypadkach:Praca w dniu, który normalnie jest dniem roboczym, ale był dla pracownika dniem wolnym grafikowo, aby nie przekroczyć średnio 40 godzin pracy w tygodniuPraca w dniu, który normalnie jest dniem roboczym, w którym zaplanowano mniej niż norma dobowa, a więc mniej niż 8 godzin uproszczeniu – jeśli zamykamy okres rozliczeniowy, sprawdzamy, ile w tym okresie było godzin do przepracowania, następnie ile pracownik przepracował, następnie ile z nadgodzin to nadgodziny z przekroczeń dobowych. Ewentualna różnica to będą nadgodziny z tytułu przekroczenia normy teraz do przykładu grafika czasu pracy w równoważnym systemie czasu pracy z poprzedniego artykułu. Miesiąc sierpień 2018 (kliknij na obrazek – otworzy się większy w nowym oknie).Załóżmy, że przy tak ułożonym grafiku w jednomiesięcznym okresie rozliczeniowym, pracownik w dniu 21 sierpnia 2018 pracował 13 godzin zamiast 12, w dniu 24 sierpnia pracował 12 godzin zamiast mieć dzień wolny, a w dniu 29 sierpnia pracował 8 godzin zamiast mieć dzień wolny. W sierpniu 2018 pracownik przepracował zatem łącznie 176 (do przepracowania) + 21 = 197 dobowe wystąpią w dniach 21 sierpnia (1 nadgodzina pracy ponad ustalony wymiar) i 24 sierpnia będą to 4 nadgodziny (praca powyżej normy dobowej 8 godzin). W dniu 29 sierpnia pracownik nie przekroczył normy dobowej 8 godzin, a więc nie ma tu mowy o nadgodzinach dobowych. Łącznie mamy zatem 5 nadgodzin dobowych. Z kolei 8 pierwszych godzin pracy w dniu 24 sierpnia oraz wszystkie godziny z 29 sierpnia będą przekroczeniami średniotygodniowymi – nadgodzinami z tytułu przekroczenia normy jednym z najbliższych artykułów pokażemy, jak rozliczać nadgodziny w przypadku niepełnoetatowców. Nadgodziny dobowe a średniotygodniowe – różnice. Kodeks pracy nie określa bezpośrednio limitu nadgodzin dobowych, ale ich maksymalna liczba wynika z przepisów o odpoczynku dobowym. Limit nadgodzin dobowych dla osoby zatrudnionej na pełny etat w podstawowym systemie czasu pracy wynosi 5 godzin, co daje razem 13 godzin pracy. Potrzebuję zawrzeć w umowie o pracę ilość godzin nadliczbowych dla pracownika zatrudnionego na 3/4 etatu w systemie równoważnym. Pracownicy pracują np. środa, czwartek w godz. od 8–14, w piątek 20–4 rano, sobota 20–6 rano. Do tego dochodzi też praca nocna w dni świąteczne. Oczywiście za dni świąteczne mają udzielony dzień wolny. Jakimi zasadami musze się kierować? Praca w godzinach nadliczbowych osób zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu Pracę w godzinach nadliczbowych osób zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy reguluje § 5 Kodeksu pracy (w skrócie Zgodnie z nim strony ustalają w umowie o pracę dopuszczalna liczbę godzin pracy ponad określony w umowie wymiar, których przekroczenie uprawnia go, oprócz normalnego wynagrodzenia, do dodatku do wynagrodzenia, o którym mowa w § Art. 151 § 5 nakłada na pracodawcę obowiązek określenia w umowie limitu godzin pracy, po których przekroczeniu pracownik zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy będzie uprawniony – oprócz normalnego wynagrodzenia – do dodatku jak za nadgodziny. Jednie ustalenie kwestii ilościowych pozostawiono do uznania stronom stosunku pracy. A zatem z literalnej wykładni art. 151 § 5 wynika, że przepis ten nie kwalifikuje określonej w nim pracy jako pracy w godzinach nadliczbowych, lecz ustala warunki zapłaty i wysokość dodatkowego wynagrodzenia za pracę ponad ustalony w umowie wymiar czasu Wniosek, że praca, o której mówi art. 151 § 5 nie jest pracą w godzinach nadliczbowych, znajduje także potwierdzenie w określeniu pracy w godzinach nadliczbowych zawartym w art. 151 § 1 które dotyczy pracy w pełnym wymiarze czasu pracy (por. wyrok SN z 9 lipca 2008 r., sygn. akt I PK 315/07, OSNP 2009/23/24/310). Kiedy zaczynają się godziny nadliczbowe? Dla każdego więc pracownika, zarówno pełnoetatowego, jak i niepełnoetatowca, godziny nadliczbowe zaczynają się dopiero po przekroczeniu dobowej lub średniotygodniowej (co do zasady odpowiednio 8 i 40 godzin) normy czasu pracy lub po przekroczeniu przedłużonego wymiaru czasu pracy, (np. 12, 16 czy 24 godzin w systemie równoważnym). Należy pamiętać, że liczba godzin pracy przekraczający niepełny wymiar czasu pracy ustalona w umowie o pracę nie może odpowiadać liczbie godzin, których przekroczenie powoduje powstanie pracy w godzinach nadliczbowych – w takim bowiem przypadku dodatek przysługuje na podstawie ustawy i regulacja art. 151 § 5 byłaby tu zbędna. A zatem pracodawca nie może ustalić liczby godzin uprawniających do dodatku, o którym mowa w § 1 na poziomie oznaczającym pracę nadliczbową. Innymi słowy ustalenie to nie może być oparte na poziomie powyżej normy czasu pracy. Pracodawca i pracownik, ustalając powyższy limit, mogą odnieść się zarówno do dobowej, jak i tygodniowej nomy czasu pracy, w odniesieniu do etatu czy czasu pracy w okresie rozliczeniowym. W związku z tym są możliwe dwa rozwiązania techniczne. Strony stosunku pracy mogą ustalić, że liczba godzin pracy pond określony umową dobowy wymiar czasu pracy, której przekroczenie uprawnia pracownika do dodatku do normalnego wynagrodzenia wynosi np. 6 godzin. Natomiast w przypadku, gdy strony stosunku pracy posłużą się limitem tygodniowym, sprecyzowanie, za ile godzin pracy pracownikowi przysługuje dodatek do normalnego wynagrodzenia, będzie możliwe dopiero po zakończeniu okresu rozliczeniowego. Nie można, więc zapisać: „pracownik zatrudniony na 1/2 etatu otrzyma dodatek jak za godziny nadliczbowe po przepracowaniu więcej niż 8 godzin na dobę” lub „pracownik zatrudniony na 1/2 etatu otrzyma dodatek jak za godziny nadliczbowe po przepracowaniu więcej niż przeciętnie 40 godzin w tygodniu w obowiązującym go okresie rozliczeniowym”. W takim bowiem przypadku pracownikowi przysługuje dodatek z tytułu pracy nadliczbowej, a limit taki ma służyć określeniu godzin ponadwymiarowych, które nie są jeszcze godzinami nadliczbowymi, lecz mimo to przysługuje za nie dodatek jak za godziny nadliczbowe. Praca w godzinach nadliczbowych w systemie równoważnym W systemie równoważnym praca w godzinach nadliczbowych powstaje wtedy, gdy pracownik pracuje ponad planowaną liczbę godzin, czyli po przekroczeniu przeciętnej 40-godzinnej tygodniowej normy czasu pracy w danym okresie rozliczeniowym. Norma ta ma charakter normy podstawowej dla pracowników objętych tym systemem. Praca w godzinach nadliczbowych powstanie także w razie przekroczenia maksymalnej równoważnej normy dobowej, tj. 12 godzin, oraz w przypadku wykonywania pracy powyżej 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy wynikającego z obowiązującego pracownika rozkładu czasu pracy, niższego jednocześnie od maksymalnej równoważnej normy dobowej, np. 10 lub 11 godzin. W przypadku Pana pracownika pracą w godzinach nadliczbowych będzie więc praca: powyżej przedłużonego dobowego wymiaru czasu pracy, gdy według harmonogramu czasu pracy pracownik w danym dniu miał pracować powyżej 8 godzin, powyżej 8 godzin, gdy pracownik w danym dniu według grafiku powinien pracować 8 lub mniej godzin, w przypadku świadczenia pracy w dniu wolnym dla pracownika. Jeżeli zatem np. Pana pracownik zgodnie z grafikiem będzie miał pracować przez 6 godzin, to praca od 7. do 8. godziny w tej dobie nie będzie jeszcze godzina nadliczbową, a jedynie ponadwymiarową. Praca w godzinach nadliczbowych zacznie się dopiero w 9. godzinie pracy. W sytuacji, gdy ten sam pracownik świadczył pracę w stałym rozkładzie po 12 godzin na dobę i z polecenia pracodawcy miał się stawić do pracy w dniu wolnym harmonogramowo od pracy, za pracę nadliczbową również należy w tym wypadku uznać tę wykonywaną od 9. godziny. A zatem według tego najbardziej dziś rozpowszechnionego poglądu praca w godzinach nadliczbowych jest wykonywana pond „przedłużony dobowy wymiar czasu pracy”, ukształtowany ponad 8 godzin. Czyli dopiero przekroczenie normy czasu pracy kreuje godziny nadliczbowe. Nieustalenie limitu godzin nadliczbowych, po których przekroczeniu których pracownik jest uprawniony do dodatku, sprawia, że pracownika obowiązywać będą zasady rozliczania dodatku, przewidziane przy pełnym etacie, tak więc dodatek otrzyma on dopiero po przepracowaniu 8 godzin dziennie (tak również Sąd Najwyższy w wyroku z 09 lipca 2008, sygn. akt I PK 315/07). Brak takiego postanowienia nie powoduje wprawdzie nieważności umowy, ale może być uznany za wykroczenie w świetle przepisów o czasie pracy i podlegać grzywnie w wysokości od 1 do 30 tys. zł. Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej ▼▼▼ nadgodziny średniotygodniowe. 22.12.2022 Praca w dniu wolnym a roczny limit nadgodzin Jeżeli praca w wymiarze do 8 godzin będzie świadczona przez pracownika w dniu wolnym od pracy wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy i zostanie zrekompensowana całym dniem wolnym od pracy w ramach tego samego okresu rozliczeniowego, to wówczas praca ta z
Art. 1511. Art. 1511. § 1. Za pracę w godzinach nadliczbowych, oprócz normalnego wynagrodzenia, przysługuje dodatek w wysokości:. Ustawa z dnia 26.06.1974 r. Kodeks pracy - Prawo Pracy - Baza ujednoliconych przepisów prawnych - www.przepisy.gofin.pl
– w systemie równoważnym (art. 135 k.p.) – praca wykonywana ponad zaplanowany na dany dzień wymiar czasu pracy (np. jeśli zaplanowano pracę czterogodzinną, pracą nadliczbową jest już piąta godzina pracy); pracą nadliczbową będzie także praca ponad przeciętnie 40 godzin w tygodniu w przyjętym okresie rozliczeniowym;
Ustalenie nadgodzin średniotygodniowych w 3-miesięcznym okresie rozliczeniowym. Praca administracyjno-biurowa w godzinach nocnych. Godziny nadliczbowe wynikające z wcześniejszego rozpoczęcia pracy. Wystąpienie godzin nadliczbowych w przypadku zatrudnienia na niepełny etat. Rekompensata za sporadycznie wykonywaną pracę w niedzielę i Reasumując, w celu wyliczenia wynagrodzenia za miesiąc, w którym zatrudniony wykorzystywał urlop wypoczynkowy należy: 3) tak obliczone wynagrodzenie za 1 godzinę pracy pomnożyć przez liczbę godzin, które pracownik przepracowałby w czasie urlopu, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy. Co warte podkreślenia, przez zHhs3.